Güneşten gelmiş olan ışınların bir kısmı bulut ve yeryüzü tarafından yansıtılır. Atmosferde bulunan bazı gazlar bu ışınların bir kısmını tutar. Atmosferin bu ısıyı tutma özelliği sayesinde suların sıcaklıkları dengede tutar, böylece denizlerin ve okyanusların suları dönmez. Atmosferde güneş ışınlarını tutan bazı gazlar var demiştik. Bunlar SU, BUHAR ve KARBONDİOKSİT’tir. Bu gazlar dünyanın ısınmasını sağlamaktadır. Atmosferde oluşan bu duruma (SERA ETKİSİ) denir.
Fosil yakıt kullanımı, ormanların yangın sonucu yok olması ve büyük miktarda sera gazlarının Atmofere salınımı sera gazının artışına neden olmaktadır. Bu durum ise KÜRESEL ISINMAYI tetiklemiş olur.
Sera Etkisi ve Tanımı
Küresel ısınmanın temel nedeni, atmosferdeki sera gazlarının yapay olarak artması olduğundan, bu terimin ayrıntılı olarak açıklanmasında yarar görülmüştür. Her tarafı veya çatısı camla kaplı olan ve içinde genellikle süs bitkileri ve turfanda sebze yetiştirilen bir mekâna “Sera” (bazen de “Limonluk” denmektedir).
Bu yapıda olan yere güneşten gelen ışınlar kolayca girer. Ancak, bu ışınlar sera içindeki katı cisimlere ve seranın camlarına çarptıktan sonra ısı enerjisine dönüşür ve dalga boyları değişir. Bu dalga boyundaki ısı enerjisi dalgalarının sera dışına çıkması, sera camları tarafından engellenir. Bunun sonucunda da seraya güneş enerjisi geldiği sürece seranın içi gittikçe ısınır. İşte bu olaya sera etkisi denir.
Sera etkisi, esasında hepimiz tarafından yaşanan günlük bir olaydır. Örneğin, güneşli bir günde evlerin penceresinden giren güneş ışınları odamızı hem aydınlatır hem ısıtır. Yazın çok sıcak günlerinde özellikle odaların güney tarafında bulunan perdeleri veya jaluzileri kapatmamızın nedeni, sera etkisiyle oturduğunuz mekânın daha çok ısınmasını önlemektir.
Peki, sera etkisi nasıl oluşmaktadır?
Güneş ışınları atmosfere çarpar, bu ışınların bir kısmı bulutlar tarafından geri yansıtılır, bir kısmı atmosferde muhafaza edilir, büyük bir kısmı ise yeryüzüne ulaşır, bu ulaşan ışınların %95’i atmosfer tarafından tutulur. Tüm bu anlattıklarımız sera etkisini etkileyen faktörlerdir.
Bu faktörler
- Şehirler,
- Endüstri,
- Taşımacılık,
- Atıklar,
- Enerjiler,
- Hayvancılık,
- Tarım
- Ve yangınlardır.
Sera Etkisinin Yararları:
1> Sera etkisi dünyada yaşam olması için gereken sıcaklığı sağlamaktadır.
2> Su buharı, karbondioksit ve metan gazı dünya üzerinde doğal bir örtü oluşturur.
Sera Etkisinin Zararları:
1> Buzulların erimesi ve buna bağlı olarak okyanusların yükselmesi.
2> Kıyı kesimlerde toprak kaybının artması.
3> Bazı yerlerde kasırgaların ve sellerin şiddeti ve sıklığı artar.
4> Bazı yerlerde uzun süreli kuraklık ve çölleşmeler görülür.
5> Kışın sıcaklıklar artar. İlkbahar erken, son bahar geç gelir.
6> Hayvanların göç dönemi değişir. Mevsim değişikliğine alışamayan bazı türler yok olur ya da sayısı azalır.
İnsanların Seraya Etkisi:
İnsanların çeşitli faaliyetlerinden küresel ısınmaya etkisi şunlardır:
1> Enerji kullanımı %49
2> Endüstrileşme %24
3> Ormansızlaşma %14
4> Tarım %13
Ülkeler bazı protokoller imzalayarak (kyoto protokolü), küresel ısınmaya neden olan gaz salınımını düşürmeye ve sera gazındaki bu artışı durdurmaya yönelik çalışmalar yapmaktadırlar.
